MONTAUK

Yazar adı: Max Frisch
Çeviren: Gürsel Aytaç
Basımevi:  Gündoğan, 1994
Türü: Roman
ISBN: 975-520-077-0

Sıra No: AVRU 023

EY OKUYUCU, BU IÇTEN BIR KITAPTIR VE DAHA GIRISTE SENI UYARIYOR KI BURDA AILEVî VE öZEL HAYATIMDAN BASKA BIR SONUCA ULASMAK ISTEMEDIM… KITABIMI DOSTLARIMIN VE YAKINLARIMIN KISISEL HIZMETINE ADIYORUM, BENI KAYBETTIKLERINDE BENIM HAYAT TARZIMIN VE RUH HALIMIN BIRKAÇ ÇIZGISINI BURDA BULSUNLAR DIYE…. ÇÜNKÜ ISLEDIGIM KIMSE, BEN KENDIMIM. HATALARIMI, OLDUGU GIBI BURDA BULACAKLARDIR VE ÖZGÜR BENLIGIMI, YANI KAMU AHLÂKININ EL VERDIGI ÖLÇÜDE… YANI, EY OKUYUCU, BU KITABIN TEK IÇERIGI BENIM; ESREF SAATINI BöYLE KENDINI BEGENMIS VE AZ SAYGIN BIR KONUYA HARCAMAN DOGRU MU OLA?/ HAYDI HAYIRLISI. MONTAIGNE’E DOGRU.
1 MART 1580.

Edebî eserde, yazarinin özel hayatinin izlerini kesfetmeyi, elestirmenler çogu kez kendileri için basari sayarlar. Oysa yazarlar bundan hiç hoslanmaz. Otobiyografik olus, edebiyat piyasasinda kurmacanin zararinadir, bir eksi puan gibidir. Max Frisch (1911-1991)’in, tiyatro eserleri ve özellikle de romanlarina kendi hayatindan çok seyler kattigi, yaygin bir görüstür. Bu nedenle elestirmenlerin neyin asli nedir türünde dedektifliginden usanmis ve tamamiyle gerçek gerçeklige dayanan, kurmacaya yer vermeyen bir roman yazmaya niyetlenmistir. “Montauk”‘ta bir Amerika gezisinde kendisine verilen rehber bayan Lynn’le geçirdigi günleri an be an anlatir; yasadigi olaylarin çagrisimlari ona hayatinin nerdeyse bütün geçmisini, özellikle de eserlerine sokmadigi yasantilari hatirlatir ve Max Frisch, bu çagrisimlari da anlatisina katarak okuyucuya, o “bir haftadan” yola çikarak 62 yasina kadarki geçmisini aktarir. Salt gerçegi yansitmak amaci, bir yazarin, bir romancinin kaleminden olunca kurmaca tadi vermekten geri kalmiyor. Max Frisch, gerçek gerçekligi anlatirken, anlati sanatinin bütün inceliklerinden yararlanmayi bildigini sergiliyor. Yasayan ve anlatan kendisi oldugu halde, kâh o-anlati, kâh ben-anlati biçimine basvuruyor. Anlattiklarina mesafe kazanma ilkesi, bence bu seçimlerde yön verici. “Montauk”, anlatimiyla alisilmisin disinda bir özyasam öyküsü. Max Frisch’in eserlerini bilenler, onun yazarligini taniyanlar, “Montauk”un tadina varabilecek. Aksini, “Montauk”un, Max Frisch’i okuma hevesi uyandiracagini ümidetmek, sanirim iyimserlik olur.
Gürsel Aytaç

new york long island ‘in en dogudaki ucu. montauk point lighthouse denen en az 200 yasinda unlu bir deniz feneri vardir. ulkenin gunesi ilk goren yeridir. nikah kiymak icin burayi tercih edenler ya da yilbaslarinda yilin gunesi goren ilk insanlari olmak icin buraya gidenler az degil.