İLK MECLİS

Yazar adı: Hıfzı Veldet Velidedeoğlu
Basımevi: Cumhuriyet, 1999
Türü: Araştırma
ISBN: –

Sıra No: TAR 194

Ord. Prof. Dr. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu Milli Mücadele’nin başlangıcından sonuna değin Yozgat’ta, Ankara’da bulunmuş, Atatürk’ün Sivas’tan Ankara’ya gelişinde lise öğrencileriyle birlikte O’nu karşılamıştır; daha sonra lisenin tatil döneminde TBMM’nin açılışından başlayarak küçük bir memur kimliğiyle bu Meclis’te görev yaparken çok önemli politik olaylara, özellikle ilk ulusal hükümetin kuruluşuna tanık olmuştur. Yaklaşık altı ay ilk Meclis’te görev yaptıktan sonra lise öğrenimini tamamlamak için ayrılmış, iki yıl süren bu ayrılık döneminde Anadolu’nun türlü önemli merkezlerinde ve İstanbul’da Milli Mücadele’nin etkilerini izlemiş, Birinci ve İkinci İnönü zaferlerini Konya’da, Sakarya’yı Kayseri’de, Samsun’un Yunanlılarca bombardımanını Trabzon’da, Büyük Zafer’i ve 9 Eylül coşkusunu da İstanbul’da yaşadıktan sonra 1922’de yeniden Ankara’ya gelip İlk Meslisteki görevine dönmüş, daha sonra ikinci ve üçüncü meclislerde 1929 yılı başına kadar türlü görevlerde çalışıp bu meclislerce kabul edilen devrim yasalarının görüşülmesine ve Cumhuriyet’in kurulmasına tanık olmuştur.
Velidedeoğlu bu kitabında 23 Nisan 1920’den başlayarak çalıştığı İlk Meclis’in, ilk ve son yıllardaki olayları, Meclis’in türlü yönlerini, renkli kişilerini anılarına, günce ve gözlemlerine, özellikle de açık ve gizli oturumların tutanaklarına dayanarak kendine özgü akıcı bir dille anlatmaktadır. Kitapta ilk ulusal hükümetin programı başta olmak üzere, Ulusal And (Misak-ı Milli), padişaha gönderilen yazı ve daha bir çok belge yer almakta; kitabın sonunda yazarın özyaşam öyküsünün, Cumhuriyet Gazetesi’nde 1942 yılından günümüze kadar çıkmış olan yazılarının tam listesinin yer almış bulunması da yapıta ayrı bir değer katmaktadır.